250

Deze keer in de serie ‘Boekje uit de kast’ een boekje dat nog niet eens bij mij in de kast heeft gestaan, simpelweg omdat ik het enige dagen geleden tijdens mijn vakantie in een kringloopwinkel te Twello op de kop tikte. Het is een uiterst merkwaardig boekje. Het is getiteld ‘250 Franse miniaturen’ en werd in 1975 uitgegeven door Schaakhuis De Haan, Markeweg 16 te Raalte. Het boekje omvat 46 pagina’s en bestaat louter en alleen uit de weergave van 250 korte partijen die als gemeenschappelijk kenmerk hebben dat ze beginnen met de zetten 1. e2-e4 e7-e6. Wie het boekje heeft samengesteld en waarom wordt nergens verteld en verklaard. Het werkje bevat twee diagrammen van matige kwaliteit en is gesteld in het Duits, hetgeen overigens slechts inhoudt dat een paardzet wordt aangeduid met de S van Springer in plaats van de P van Paard.
Van de 250 partijen zijn een stuk of tien deels of geheel van Nederlandse origine. We komen partijen tegen van Euwe, Prins, Van Steenis en Timman, maar ook van de heren Gaaikema en Nijhoff. Ook Donner’s nederlaag geleden tijdens de Olympiade van 1950 te Dubrovnik tegen de Oostenrijker Lambert is in de verzameling opgenomen. (zie hieronder)
En op pagina 33 treffen we zowaar een Friese bijdrage aan. Nu een keer niet van Haije Kramer maar van aardappelteler Cor Mulder van Leens Dijkstra van Mooie Paal (een gehucht gelegen nabij het Biltse Minnertsga). Afgedrukt staat een correspondentiepartijtje dat hij in 1969 speelde tegen de Hongaarse meester Balogh (1892-1980). Balogh’s naam is verbonden aan een openingsvariant die gekenmerkt wordt door een gewaagde pionnenmanoeuvre op de koningsvleugel. In de partij die in het besproken boekje staat afgedrukt is ook sprake van een dergelijke actie. Mulder van Leens verslikt zich er danig in, ondanks het feit dat hij toch dagen de tijd had om de consequenties van zijn zetten in ogenschouw te nemen.
Mulder van Leens (1917-1989) was overigens de eerste Nederlandse grootmeester correspondentieschaak en was in de na-oorlogse jaren diverse malen Nederlands (correspondentie) kampioen. Voor, in en na de oorlog speelde hij ook gewoon aan het bord en kon gerekend worden tot de sterkste spelers van Friesland. (In 1946 nam hij deel aan de nationale achtkamp die in Bolsward plaatsvond.) In de loop der tijd ontwikkelde hij een fobie die hem aan huis gekluisterd hield. Hij kwam niet of nauwelijks van zijn erf. Wel ontving hij veel bezoek en stond ver voor het email-tijdperk via allerlei mechanische hulpmiddelen in contact met schakers over de hele wereld. Zijn losbladige archief van schaakopeningen was vermaard. In 1989 werd hij in het bijzijn van vele Friese schaakcoryfeeën samen met zijn geliefde set schaakstukken begraven.


Lambert- Donner, Dubrovnick 1950
1. e4 e6 2. d4 d5 3. Pd2 a6 4. Pgf3 c5 5. exd5 exd5 6. c4 dxc4 7. Pxc4 b5 8. Pce5 Lb7 9. a4 c4 10. axb5 axb5 11. Txa8 Lxa8 12. Lxc4 Lb4+ 13. Kf1 bxc4 14. Da4+ Kf8 15. Dxb4+ Pe7 16. Dxb8 Zwart geeft op nu er naast een pion ook nog een stuk verloren gaat. 1-0

Balogh- Mulder van Leens Dijkstra, 1969
1.e4 e6 2. d4 d5 3. Pc3 Lb4 4. Ld3 dxe4 5. Lxe4 Pf6 6. Lg5 h6 7. Lxf6 Dxf6 8. Pf3 0-0 9. 0-0 Pd7 10. Ld3 Lxc3 11. bxc3 c5 12. De2 De7 13. Tae1 Pf6 14.Pe5 Td8 15. f4 cxd4 16. g4 dxc3 17 g5 Dc5+ 18. Tf2 Pd5 19. Dh5 en zwart houdt het voor gezien omdat het voorkomen van mat, zo dat al af te wenden valt, gepaard gaat met zware materiele verliezen.


In de kringloop in Twello tikte ik ook nog een handig schaakspelletje-voor-op-reis op de kop. Dergelijke aankopen hebben altijd iets treurigs. Want hoe is dat zak-schaakpelletje bij de kringloop beland? In het meest gunstige geval heeft de vorige eigenaar er afstand van gedaan omdat hij een ander, beter spel wist aan te schaffen. Maar net zo aannemelijk is natuurlijk dat het spel bij de kringloop is beland omdat de vorige eigenaar a. het schaken de rug heeft toegekeerd of b. is overleden. Ik zal er nooit achter komen. Hoe dan ook ben ik de vorige eigenaar dankbaar. Bij het inpakken van mijn koffer was ik mijn eigen bordje met stukken zowaar vergeten. Zeker nu het slechte voorjaarsweer (en natuurlijk de coronadreiging) ons weerhouden van allerlei uitstapjes, heb ik gelukkig toch nog wat afleiding.
Mooie opening trouwens, dat Frans.
HJD