image1Ik ben een grote fan van Klaas Kasma, de kok die iedere dag in de Leeuwarder Courant  een stukje schrijft over het bereiden van voedsel. Een korte inleiding die over van alles kan gaan, dan een  bruggetje naar iets te knabbelen en dan tenslotte instructies hoe dat hapje te maken. Eigenlijk het ideale concept, zo dacht ik, voor een dagelijks schaakrubriekje. Een inleiding, en linkje naar het schaken en dan een stellinkje met een leuke  clou. Ik heb deze week wel wat tijd over dat ik ga het gewoon proberen. Komt de eerste.

Kookboek1
In het Philidor jaarboek 2018-2019 dat onlangs verscheen wordt door Eddie Scholl uitgebreid stilgestaan bij de schaakweek die begin jaren vijftig in Fryslân plaatsvond. Onderdeel van die schaakweek was onder meer een blindsimultaan die in zowel Heerenveen als Leeuwarden gegeven werd. In beide plaatsen nam Frits Sämisch het op tegen een groep lokale grootheden. Als we de krantenverslagen uit die dagen mogen geloven kwamen er tientallen zo niet honderden toeschouwers af op deze evenementen. Vandaag de dag is dat nauwelijks meer voorstelbaar. Alleen, we zullen dat nooit weten omdat vermoedelijk niemand meer de moeite neemt om een dergelijke propaganda-bijeenkomst ten behoeve van de verbreding van de schaaksport te organiseren. 

Of er van de Friese blindsimultaans nog partijmateriaal bestaat, weet ik niet. Daarom bijgaand maar het leuke slot van een blindsimultaanpartij die Aljechin in 1924 in New York speelde tegen een zekere Freeman. Aljechin speelde met wit, was aan zet en gaf mat in vier.
oplossing: Te8+ Pf8; Ph6 Dxh6; Txf8+ Kxf8; Dd8 mat. (HJD) 
image2Kookboek 2
Wie vakantie viert heeft af en toe de gelegenheid om onzin-nieuws tot zich nemen. Zo las ik dat de relatie tussen moeder en zoon Hazes na een periode van betrekkelijke harmonie nu weer in slecht weer verkeert. Het zal me een zorg zijn, maar het bericht herinnerde mij wel aan het feit dat toen pa Hazes overleed in diverse schaakrubrieken in den lande een probleem verscheen met een oplossing die gelieerd was aan het veld ‘h6’.

Schaakrubriek-schrijvers maken vaker dit soort grapjes, al moet men soms wel een insider zijn om ze altijd te bevatten. Voorbeeld: als in een van de Nederlandse dagbladen een probleem van de componist Arthur Ford Mackenzie wordt gepubliceerd, staat er steevast zoiets als: “ de componist zag scherp dat...” of “ goed dat de maker van dit probleem tot het inzicht kwam dat...” Mackenzie was stekeblind en ‘zag’ dus helemaal niets. Je moet het even weten.
 
Onder vermelding van het feit dat ik gister toevallig mijn oude vriendinnetje Adri tegen het lijf liep, bijgaande opgave. Niets vermoedend heeft wit zojuist lang gerokeerd. Dit breekt hem zwaar op. Zwart geeft mat in twee. Oplossing: 1. Dxc3 bxc3 2. Lxa3 (Adri) mat. Een mat dat ook wel bekend staat als Bodens-mat. (HJD)
 
Kookboek 3
image3Het schijnt tegenwoordig niet verstandig te zijn om via internet te verkondigen dat je met vakantie bent en van wanneer tot wanneer je waar verblijft. Het dievengilde kan dat signaal immers oppakken en een ongewild bezoekje brengen aan het huisadres, met alle nare gevolgen van dien. Ik durf rustig te verkondigen dat ik deze week op Terschelling verblijf. Mijn oudste zoon - bodybuilder en tevens hondenbezitter- past op ons huis.

Gewoon uit belangstelling en dus niet met het voornemen of de wens om iets te kopen, bezocht ik wat sites van Terschellinger makelaars. Wat ‘doen’ die huisjes hier zoal? Ik viel bijna van mijn stoel. Wie zich op het eiland onroerend goed wil verwerven moet heel diep ‘ta de ponge’  Zelfs voor eenvoudige chaletjes op een doorsnee camping worden -althans in mijn ogen-astronomische bedragen gevraagd.
Ook de horecapanden zijn prijzig. Zo zag ik dat cafe De Stoep in Midsland te koop staat. Wie belangstelling heeft kan bieden vanaf 1,3 miljoen! Wie momenteel eigenaar is weet ik niet, maar vroeger was het pand naar ik meen in gebruik bij Joop Mulder, Mister Oeral en stammend uit een bekende Bolswarder familie die fortuin maakte met het reinigen van andermans wasgoed. Gezegd moet worden dat het cafe inmiddels met het belendende pand is uitgebreid en ook twee appartementen bevat. Eigenlijk is het misschien wel een koopje.

De overgrootvader van genoemde Joop Mulder had vroeger aan de Harlingerstraat in Bolsward ook een café. Het pand bestaat nog en het toeval wil dat ook dat te koop staat.  Om klanten te trekken organiseerde overgrootvader Mulder schaak-en damwedstrijden. En uit dat initiatief is later - in 1886- schaakclub Westergoo ontstaan.

Omdat iedereen vanavond naar de club moet, bijgaand een heel simpel probleempje. Wit aan zet geeft mat in twee.  Oplossing: 1Kf2

image4Kookboek 4
Af en toe maak ik wel eens een grapje, maar een moppentapper ben ik absoluut niet. Als ik mij -met een paar borrels op- al waag aan het vertellen van een grap bestaat mijn repertoire uit twee hooguit drie moppen die al jaren meegaan. Door de malaise bij de reisorganisatie Thomas Cook dreigt er van dat bescheiden voorraadje nu ook nog een verloren te gaan en wel deze:

Een man, getrouwd met een vrouw met hazenlip, heeft na maanden en maanden wel weer eens lust om de liefde te bedrijven. Hij vraagt zijn vrouw hoe zij daarover denkt. Zij stelt een voorwaarde. Als jij een reisje boekt naar de Canarische eilanden dan ga ik daarna met je naar bed. De man snelt naar het reisbureau en toont bij terugkeer twee tickets. Weldra liggen ze in de echtelijke sponde. Na enkele minuten informeert de vrouw belangstellend hoe haar echtgenote een en ander ervaart. Met haar hazenlip vraagt ze: “ Is’t nlekker man?’ Hij onderbreekt even zijn ritmische handelingen en antwoordt: ‘Nee, Arke reizen’.

Nu Thomas Cook in ernstige problemen verkeert lees ik hier en daar dat de merknaam  Neckermann waarschijnlijk verdwijnt uit de reiswereld. Daardoor moet ik de topper (?!) uit mijn repertoire schrappen omdat niemand er op den duur meer iets van begrijpt. Maar beter ook. Ik stop er mee. Vanaf nu geen grapjes meer. Enkel nog serieuze aangelegenheden. Zoals bijgaand vraagstukje dat we te danken hebben aan de in ons land zo bekende Aljechin. De opgave luidt: Wit wint in zes zetten door geen hang naar het materiële te tonen. Hoe?  Oplossing morgen.  De oplossing van gisteren luidt, en dat was niet zo moeilijk: Kf2 


 kookboek 5
im5Gisteravond vernam ik middels een appje dat ik opnieuw benoemd ben tot secretaris van de Friese Schaakbond. Ben ik daar blij mee? Ja. In 1907 of daar omtrent gaf schaakclub Westergoo de aanzet tot de oprichting van de FSB. De oprichtingsvergadering vond plaats in Bolsward, in hotel- restaurant ‘t Rood Hert dat was gevestigd tegenover het stadhuis. Derhalve is de FSB als het ware een kindje van Westergoo, en ouders moeten goed op hun nazaten passen. In voor- en tegenspoed. Dus ook nu, nu het niet echt voortreffelijk gaat met het ledental van de FSB, dient Westergoo zich te bekommeren om de provinciale bond. Daarom ben ik ingenomen met deze benoeming. Niet aan de kant blijven staan en toezien en afwachten hoe het komt, maar aan tafel zitten en inspanningen leveren om het tij te doen keren. Geen gemakkelijke opgave! We hebben wind tegen, de boel vergrijst, verjonging laat op zich wachten en vrijwilligers zijn steeds moeilijker te vinden. Goede ideeën zijn schaars. Waar is nog behoefte aan? Wat zijn begaanbare wegen? Wat mag het allemaal kosten? Hoe spelen we in op de moderne tijd? Niet echt duidelijk allemaal en succes allerminst verzekerd. Evenwel is er een houvast: het schaakspel zelve, geen game die er aan kan tippen. Vanuit die gedachte moeten we maar aan slag. Met een nieuw bestuur en met een vernieuwde structuur. Hopelijk doet iedereen die daartoe in staat is mee. In dat geval gaat het lukken.

Bij moeilijke tijden hoort een moeilijke stelling. Bij de boekenboerderij in Formerum tikte ik Praktische schaaklessen 2 van Den Hertog en Euwe op de kop voor een hele euro. Het diagram is daaruit overgenomen. De opgave luidt: hoe wint wit? Zelfs de wat sterkere spelers zullen hier wel even voor moeten gaan zitten, denk ik. De oplossing volgt morgen. (HJDJ
 
De oplossing van gister: Dh7 Kxh7; Txg7 Txg7; Pf6 Kg6; Lh5 Kf5; g4 Txg4; hxg4 mat. 
Kookboek 6
kb6Tijdens de algemene ledenvergadering van de Friese Schaakbond is woensdagavond het vierde nummer van Skaakstikken ten doop gehouden. Skaakstikken is een tijdschrift dat twee jaar geleden door enkele enthousiastelingen werd opgericht. Het heeft tot doel om de lezer twee keer per jaar een blad vol interessante schaakverhalen voor te leggen. Daarbij ligt het accent op Fryslân maar nationale en internationale onderwerpen worden niet geschuwd. Zulks moge blijken uit de inhoudsopgave van het vierde nummer. Een kleine greep: De ultieme blunder (Dolf Wissmann); Mijn elfde FK (Migchiel de Jong); Schaken in oorlogstijd ( Wim Westerveld); Rivalen (Tex de Wit); De levensfilosofie van de zelfverwoesting (Jan Hibma) Matchervaring Timman begon in Leeuwarden (Johan Hut); De Lewis chessman (Dik Kruithof). Zelf mocht ik ook een paar bijdragen leveren o.m.over de schilderijen van Theo Tops een een mislukte vakantie in Engeland. 

Hoewel het aantal advertenties in het blad groeiende is, kan het blad alleen bestaan dankzij de abonneegelden die de lezers bijeenbrengen. Hoeveel een abonnement kost? Twaalf luttele euro’s slechts per jaar. Voor dat bedrag kan men op een doorsnee Terschellings terras nauwelijks tweeëneenhalf glas rode dan wel witte wijn nuttigen, dus waar hebben we het over.

Abonnee kunt u worden door het daartoe bestemde formulier op www.skaakstikken.nl in te vullen en in te zenden. ‘k Zou het maar doen! 
 
In bijgaande stelling geeft wit mat in vijf. Wie de eertse zet ‘begrijpt’ vindt de overige vier zetten ook wel. (HJD)
 
Oplossing gister: Lg8! Txg8; Kf7 Txg6; fxg6 h5; g7+ Kh7; g8 D en mat volgt.

Kookboek slot
Een gekke gewaarwording. Vlak voor het eerste ontbijt hier op het eiland, jongstleden zaterdagochtend, hoorde ik plotseling een geluid dat ik misschien in wel geen vijftien jaar had gehoord: het geluid van een fluitketel. Al sinds jaar en dag wordt bij ons thuis het water elektrisch gekookt en als je dan plotseling weer een fluitketel hoort dan valt dat op en veroorzaakt tal van herinneringen. Deels goede herinneringen aan, laat ik zeggen, huiselijke geborgenheid, maar ook herinneringen aan slecht verwarmde -zeg maar gerust koude- keukens bij het krieken van de dag.

Het verschijnsel ‘geluiden’ hield me de hele dag bezig, vermoedelijk te meer daar je overal op Terschelling een flink aantal keren per dag een scheepstoeter hoort ten teken dat de veerboot arriveert dan wel vertrekt. Een ander typisch eilander geluid is natuurlijk het gekrijs van de meeuwen. Dat geluid heeft er stellig altijd al geklonken en zal dat vermoedelijk ook blijven doen.
Tamelijk nieuw op het eiland is denk ik het uiterst irritante geroffel van de rolkoffertjes over de klinkers van West. Een pestgeluid dat verboden zou moeten worden. Lang leve de vroegere weekendtas.
Na-oorlogs - of misschien wel van nog later datum- is dat andere opvallende Terschellinger geluid, wellicht het best te omschrijven als ‘geritsel of geknisper’. Het wordt veroorzaakt door alle Terschellinger miljonairs die hun briefjes van honderd zitten te tellen. Net als het geluid van de fluitketel dat straks helemaal verdwijnt als Nederland van het gas zal zijn, zo zal ook het geritsel op Terschelling steeds zeldzamer worden. Niet omdat de economische malaise zal toeslaan, maar omdat het ‘betalen met de pin’ er zo langzamerhand gemeen goed is geworden.

In onze schaaklokalen hebben de digitale klokken het ritmische getik van de mechanische uurwerken van Koopmans en Garde doen verstommen. En gongwedstrijden vinden niet meer plaats. En dus is het er altijd doodstil? Was dat maar waar!  Het ‘stilte heren’ klink noodzakelijkerwijs veelvuldiger dan ooit.

Na een week dagelijks een stukje doe ik het zwijgen er weer toe. Op naar de vaste wal. (HJD).

Geen nieuwe opgave deze keer, maar natuurlijk hebt u de oplossing van gister nog wel te goed. Wit begint door met de dame schaak te geven op d5. Na Kc8 volgt Dd7; de koning moet naar b8 en dan volgt Dd8. Alleen het paard kan er nog tussen, maar dat is tevens -er vanuitgaande dat het een hengst is- zijn laatste daad in dit spel. De dame slaat het paard waarna met Te8 het vonnis definitief wordt geveld.