No’sto mei pensjoen bist kinst ek wol wer faker ris in stikje skriuwe foar de site fan ús klup, zo merkte vorige week dinsdag een van de Westergoo-leden op. En hij had/heeft gelijk. Wie niet meer ‘naar de baas’ hoeft heeft in beginsel zeeën van tijd en kan dus af en toe best eens wat op papier zetten. Laat ik de draad maar weer eens oppakken. Met de feestdagen voor de boeg bestaat er wellicht wel behoefte aan wat leesvoer. Hoewel, hoewel? Van de leeshonger onder schakers moeten we ook weer niet al te hoge verwachtingen hebben. Kijk maar naar het aantal KNSB-leden dat zich heeft geabonneerd op Schaakmagazine. Begin deze zomer stond de teller op 2450 en dat is toch beschamend weinig. Aan de prijs – een tientje per jaar- kan het niet liggen.
Wat hier volgt is een onsamenhangend ratjetoe van allerlei zaken die mij te binnen schoten of waar ik tegenaan liep.

Recorddeelname?
In zijn verslag van het rapidkampioenschap (dat afgelopen dinsdag gehouden werd) wierp Eeltje Boomsma aan het eind de vraag op of er met de deelname van 25 leden wellicht sprake was van een record. Het antwoord moet ik schuldig blijven. Zonder twijfel is het ledental van Westergoo momenteel verheugend hoog. Het schommelt rond de dertig en dat is jarenlang niet het geval geweest. Niettemin heeft de club bijvoorbeeld in de tachtiger- en negentigerjaren van de vorige eeuw perioden gekend van grote bloei. Sneupend in oude jaargangen van het clubblad Varianten, kom ik ledenlijsten tegen waarop indrukwekkend veel namen prijken. (1989: 37 leden, 1995: 42 leden). Dus als er al sprake is van een record dan geldt dat hooguit voor de 21e eeuw.

Archief
Overigens hebben we met het voorgaande wel een puntje van zorg (of eigentijdser gezegd: een uitdaging) te pakken. Het archief van onze vereniging is niet zo geordend dat vragen omtrent de clubhistorie eenvoudig te beantwoorden zijn. En dat maakt het archief een beetje ….hoe zal ik het noemen? Instabiel, kwetsbaar? In ieder geval: toe aan onderhoud? Als over een jaar of 13 het 150-jarig bestaan van Westergoo wordt gevierd moeten we het analoge en digitale verleden een beetje overzichtelijk in beeld kunnen brengen. Ik zal de secretaris van de vereniging hierop aanspreken 😊

Kerstboom

Als lid van de Motiefgroep Schaken ontving ik in week 51 het eens per kwartaal verschijnende clubblad, luisterende naar de naam De Schaakkoerier. De Motiefgroep is een gezelschap bestaande uit personen die voornamelijk verzamelingen aanleggen die in relatie staan tot het schaakspel. Zo bevinden zich onder de leden filatelisten ofwel postzegelverzamelaars, maar bijvoorbeeld ook mensen die foto’s verzamelen van schaakgraven. Weer anderen verzamelen boeken, schaakstukken, prenten, curiositeiten of bijvoorbeeld alleen maar schaakdassen. En er zijn ook mensen die verzamelen alles wat maar met schaken te maken heeft. In De Schaakkoerier worden nieuwe aanwinsten besproken of worden verhalen verteld die mensen beleven in hun jacht op nieuwe aanwinsten. Twee keer per jaar komen de leden ergens in het land samen om elkaar te ontmoeten en tevens worden er dan allerlei zaken geveild. De Motiefgroep heeft circa 125 leden. Het lidmaatschap kost 17,50 per jaar. Bijgaande kaart was bijgevoegd bij het decembernummer van De Schaakkoerier. Van het probleem dat staat afgebeeld luidt de opgave: wit speelt en geeft mat in drie.

 

Schaakschilderingen

 

 

 

De echtgenote en ik waren half december er even een paar dagen tussenuit. We verbleven in de Achterhoek. We maakten mooie wandelingen door de schitterende natuur aldaar maar maakten ook tijd om enkele musea te bezoeken. In het Zutphens gemeentemuseum trof ik bijgaand schaakschilderij aan, dat wil zeggen het hing niet daadwerkelijk aan de muur maar bevond zich in een soort database met behulp waarvan de bezoeker zelf invulling kon geven aan een deel van de expositieruimte. Een innovatie die ik nog niet eerder in een museum was tegengekomen! Het werk is van de hand van Rob Altena en stamt uit 1987. Het is van een heel andere stijl dan het schaakschilderij dat wij eerder dit jaar mochten aanschouwden in Slot Zeist. Afgebeeld staat de Prof. Dr. Rob de Wijk, deskundige op het gebied van internationale betrekkingen. Het schaakspel dat is afgebeeld verwijst- denk ik- naar de tactische politieke spelletjes die doorgaans in de internationale politiek worden gespeeld. Maker van het schilderij is Gert Lambert.

Op die tentoonstelling in Slot Zeist was ook een mooi werk te zien van de hand van de IJlster schilder/schaker GertJan Slotboom. De oud-Westergooer Sipke de Schiffart staat er op afgebeeld, van top tot teen en ruig behaard. Wie het betreffende schilderij wil zien moet naar de boekhandel gaan en daar de laatste verhalenbundel van de hand van De Schiffart in ogenschouw nemen. Het portret siert namelijk de achterzijde van het boek.

Wat ik van het boek vond? Een paar dagen nadat ik de verhalen tot mij had genomen kwam de Leeuwarder Courant met het bericht dat de politie de laatste jaren veel klachten binnenkrijgt over burengerucht. En juist dat thema wordt in het boek van De Schiffart vrij uitvoerig belicht. Ik geloof dat wel vier verhalen gaan over de ergernissen die spelen tussen bewoners van belendende percelen. Knap derhalve hoe De Schiffart als schrijver kennelijk de tijdgeest aanvoelt.
En voor het overige? Je moet er van houden. Ik heb onvoldoende kennis van het literaire metier om iets zinnigs over de kwaliteit van het werk te zeggen. De meeste recensenten -waarvan ik aanneem dat zij wel verstand van zaken hebben- zijn aanhoudend lovend over de producten die De Schiffart uit zijn pen laat vloeien.

Schaaktafels
Sinds enige tijd is het Schaapmarktplein in het hartje van Sneek toegerust met een permanent denksportmeubel. Vlakbij het standbeeld van Pieter Sjoerds Gerbrandij kunnen belangstellende ofwel een potje dammen ofwel een partijtje schaken. De borden zijn hufterbestendig uitgevoerd en het meubel is zo ontworpen dat de spelers redelijk comfortabel zittend hun zetten kunnen voltooien. Of er veel gebruik wordt gemaakt van de borden is mij niet bekend. Ik heb het nog niet waargenomen dat er aan de borden werd gespeeld, maar dat zegt niks want ik kom niet zo vaak meer in het stadscentrum van de Waterpoortstad. Wie het initiatief heeft genomen tot het plaatsen van de borden is mij ook niet bekend. Was het de gemeente, de vereniging van Sneeker Zakenlieden, een particulier of waren het de dam- en schaakclub? Het initiatief sluit hoe dan ook heel goed aan bij het gedachtegoed dat wordt uitgedragen bij het 150 – jarig jubileum van de Koninklijke Nederlandse Schaakbond: ‘maak het schaken zoveel mogelijk zichtbaar in de openbare ruimte zodat alles en iedereen kan waarnemen hoe aantrekkelijk ‘ons’ spel is.’ Als die lijn wordt doorgetrokken ligt het voor de hand dat ook Bolsward (de stad waar ooit de Friese Schaakbond werd opgericht) een dergelijke voorziening krijgt. Zou ergens in de buurt van De Tiid niet een geschikt plekje te vinden zijn? Wie neemt het initiatief?

FSB hoe lang nog?
Over de Friese Schaakbond gesproken, zonder dat veel schakers het vermoedelijk in de gaten hebben staat het nationale schaakleven de nodige veranderingen te wachten. En dan heb ik het vooral over de organisatie. De huidige structuur lijkt zijn langste tijd gehad te hebben. Begin december besloot de Bondsraad de definitieve besluitvorming nog even op te schorten, maar er zit hoe dan ook een statutenwijziging aan te komen die het mogelijk maakt dat regionale bonden gaan fuseren met de landelijke bond. Dat houdt in dat de tot nu toe zelfstandige regionale bond formeel ophoudt te bestaan en transformeert tot een afdeling van de KNSB. Vooruitlopend op de besluitvorming is er reeds een pilot gaande waarin drie regionale bonden participeren en waarin onderzocht wordt wat er allemaal moet gebeuren om dergelijke fusies ordentelijk te laten verlopen. Het motief achter de fusiegedachte is simpel: er is onvoldoende menskracht te mobiliseren om het regionale bondswerk gedaan te krijgen. De verwachting is dat steeds meer regio’s met dat verschijnsel -gebrek aan menskracht- te maken zullen krijgen. In Friesland is de situatie nog niet echt actueel, maar niet uitgesloten moet worden dat in de nabije toekomst er vacatures gaan ontstaan die niet meer op te vullen zijn. Sowieso zullen we als Friese schakers de discussie moeten voeren hoe we organisatorisch de toekomst in willen gaan. Belangrijke vragen daarbij zijn natuurlijk: willen we onze zelfstandigheid prijsgeven en hoe houden we invloed binnen het grote geheel? Wat gaat het allemaal kosten en wat zien we terug van alle gelden die we afdragen? Voor de vergadertijgers breken mooie tijden aan.

Tata
Mooie tijden op komst , niet alleen voor de vergadertijgers maar ook voor de schaakliefhebbers. Immers, nog even en dan barst in Wijk aan Zee het Tata-toernooi weer los. Het vaderlandse schaakevenement waar zowel de wereldtop als de oprechte amateur aan zijn trekken komt. Dankzij het internet is achter de computer thuis vrijwel alles te volgen, maar leuker is het om het schaakevenement aan het Noorzeestrand met eigen ogen te aanschouwen. Daar is echter wel een risico aan verbonden. Het schijnt namelijk niet echt gezond te zijn in en om dorpshuis de Moriaan Sterker, het schijnt een van de meest vervuilde delen van Nederland te zijn, veroorzaakt door de sponsor van het toernooi. Wie toch gaat doet er derhalve misschien wel verstandig aan om voor vertrek even te kijken of ergens in huis wellicht nog een mondkapje is blijven liggen. Dan ben je beschermd tegen het virus dat weer volop rondwaart en ben je bovendien enigszins beschermd tegen de smerigheid die de staalgigant uitstort over duin en dorp.

Koppeltjes
Westergoo werd door de jaren heen altijd ‘bevolkt’ door koppeltjes. Veelal ging het om de relatie vader – zoon (van der Weg, Visser, Dijkstra, Rollema, Luyendijk, Meijer en anderen) maar we hadden ook broers (Geertsma, De Boer), en koppels bestaande uit leraar en leerling (De Jong- Sprik bijvoorbeeld). Momenteel tilt het op van de koppels. Vader en zoon Ferwerda en vader en zoon Friedrich; broer en zus (Jolle en Sybrich) en zus en zus (Sybrich en Elbrich ). Ook kennen we het koppel leermeester en talent (Murk en Thys ) leraar en leerling (Tjesse en Thys). Maar het mooiste koppel is toch wel dat van man en vrouw, hierbij afgebeeld. (Frans en Tine)

 

Tenslotte

Het gaat slecht met de krant in Nederland. Ze worden steeds minder gelezen en dat terwijl ze daarvoor nu juist in het leven zijn geroepen. Abonnees haken af, veelal door overlijden of vanwege de kosten. En van nieuwe aanwas is nauwelijks sprake. Jongeren laten het massaal afweten, zij zoeken en vinden het nieuws op internet en denken daarmee voldoende bagage te hebben om over van alles en nog wat wat te vinden. Gevolg de kranten worden steeds dunner en de foto’s steeds groter. Zie onze eigen LC. De voorpagina bevatte vroeger naast het belangrijkste nieuws het hoofdredactionele commentaar. Tegenwoordig zien we vrijwel uitsluitend grote foto’s en een paar regeltjes over de zaken die we verderop in de krant kunnen aantreffen. Feitelijk is dit natuurlijk gewoon een vorm van bezuiniging. Zonder al te veel kosten te maken worden zo pagina’s gevuld. Ook elders in de krant doet dit verschijnsel zich voor. Vermoedelijk is het de enige manier om te overleven. Veel landelijke dagbladen hebben in het kader van het drukken der kosten een aantal vaste rubrieken de nek omgedraaid. Vooral de schaakrubrieken hadden daar onder te lijden. In vrijwel geen enkel landelijk dagblad treffen we nog een schaakrubriek aan. Gelukkig is ons in Friesland dat tot dusverre bespaard gebleven. In zowel de Leeuwarder Courant als in het Friesch Dagblad staat nog iedere week een schaakrubriek. Beide zijn van goede kwaliteit en leiden derhalve tot veel leesplezier! En ze zijn van onschatbare waarde voor de beeldvorming rondom onze sport. Schaken is niet zomaar een spelletje, nee het is een sport waarover wekelijks in de krant wordt geschreven! Hulde aan de uitgever!! En hulde aan de schrijvers van de rubrieken Maatman en Wissmann. Laatstgenoemde is begin 2024 toe aan zijn 1000ste rubriek! Voorwaar een prestatie.

Ta beslút

 

Ik hou van gekke standjes. Toen ik recent in jaargang 1939 van het blad de Schaakwereld ombladerde en bijgaand diagram zag, was ik direct vol aandacht. Wit geeft mat in drie zo luidt de opdracht bij dit vraagstukje van de hand van de reeds op jonge leeftijd overleden componist Mr. E.J. v.d. Berg. (Van Dolf W . moet ik er dan altijd aan toevoegen dat het probleem voor het eerst werd gepubliceerd in Davoser Blätter op 14 januari 1927.) Ik heb stiekem geprobeerd of bij bij een horizontale opstelling van deze stukken er ook een ‘rechtsgeldig’ probleem zou ontsaan maar ik moest al snel concluderen dat dat niet het geval was. De pion kan dan plotesling een voorwaartse beweging maken en dat stuurt alles in de war.

 

Nou vooruit, dan nog eentje. Opnieuw van een jurist, Mr A.M.A. van der Ven. Voor het eerst opgenomen in De Schaakwereld, jaargang 1939. Wit speelt en geeft mat in drie zetten.
Ik wens u een fijne kerst, een veilige jaarwisseling en een te gek 2024.

 

HarmJanDijkstra

(oplossingen: Het motiefgroep-probleem: Kb8 Kxb6; 2. C8 T Ka6 en 3. Tc6 mat. Van der Berg: Lh4 met op iedere zet van zwart gevolgd door Lf2 en mat op de volgende zet. En probleem nummer 3. 1.Lc4 h5 2. Dxf4 exf4 3. Lf6 mat.)